دستگاه تراش برای تراش کاری قطعات مختلف به سرعت های گوناگونی نیاز دارد گیربکس دستگاه تراش قطعه ای است که این سرعت های مختلف را برای ماشین تراش فراهم می کند. قدرت ایجاد شده توسط الکتروموتور از داخل گیربکس عبور می کند گیربکس دستگاه تراش شامل جعبه ای است که از چرخ دنده های متفاوتی تشکیل شده است این چرخ دنده ها دوران های مختلفی را بوجود می آورند.
هر قطعه متناسب با جنس خود به یک سرعتی برای تراش داده شدن نیاز دارد برای مثال آلمینیوم یا استیل یا فولاد هرکدام سرعت تراش دادنشان متفاوت از دیگری است. وظیفه اصلی گیربکس دستگاه تراش هدایت و کنترل سرعت نیروی تولید شده از الکتروموتور است. این گیربکس دارای چندین چرخ دنده بوده و با درگیر کردن چند چرخ دنده می تواند سرعت لازم دستگاه تراش را تنظیم نماید.
گیربکس از قطعات مهم و تاثیر گذار در کیفیت دستگاه تراش و ارتعاشات حاصل از کار آن می باشد. این ارتعاشات را می توان با انتخاب سرعتی مناسب و درست تا حد قبل قبولی کنترل کرد. ارتعاشات زمانی که کنترل شده باشند کیفیت تراش هم به همان نسبت بالا می رود.
گیربکس های دستگاه تراش شامل قطعاتی نظیر : شفت ، پمپ روغن ، چرخ دنده ، کلاچ ، ماهک ، انواع بلبرینگ ، کاسه نمد ، واشر و… می باشد. ماهک ها در گیربکس وظیفه جا به جایی دنده و چرخ دنده ها را برعهده دارند به طور واضح تر ماهک ها باید چرخ دنده ها را به راحتی بر روی شفت حرکت دهند و برای راحتی در این حرکت ها هر ماهک بوسیله یک اهرم که انتهای آن بیرون از گیربکس قرار دارد هدایت می شود.
بیشتر بخوانید : آشنایی با انواع گیربکس صنعتی
به طور کلی اجزای گیربکس دستگاه تراش شامل بخش های زیر می گردد :
۱- چرخ دنده های ثابت که باهم درگیر هستند و ارتباط آنها با هم قطع نمی شود.
۲- چرخ دنده هایی که بوسله ماهک از بک سمت و چرخ دنده های مقابلش از طرف دیگر جفت می شوند.
۳ – ماهک ها که وظیفه تغییر وضعیت چرخ دنده ها را برعهده دارند و توسط کابر دستگاه کنترل می شوند
۴ – مجموعه کلاج گیربکس که شامل پدال ، سیم کلاج ، دیسک و صفحه می باشد که در هنگام تعویض دنده ها می بایست جهت جلوگیری از ضربه ناگهانی به دستگاه عمل کلاچ گیری انجام شود.